
Giảm trừ gia cảnh là một trong những quy định quan trọng trong việc tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tại Việt Nam, giúp giảm gánh nặng thuế cho người nộp thuế, đặc biệt là những người có thu nhập thấp hoặc có người phụ thuộc. Quy định về giảm trừ gia cảnh được nêu rõ trong Luật Thuế TNCN 2007 (sửa đổi, bổ sung năm 2012, 2014), Thông tư 111/2013/TT-BTC, và Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14.
1. Giảm trừ gia cảnh là gì?
Giảm trừ gia cảnh là khoản thu nhập được trừ khỏi thu nhập chịu thuế TNCN trước khi tính thuế, nhằm đảm bảo người nộp thuế có đủ chi phí sinh hoạt cơ bản cho bản thân và người phụ thuộc. Theo Điều 19 Luật Thuế TNCN 2007, giảm trừ gia cảnh bao gồm hai phần chính:
- Giảm trừ cho bản thân: Khoản chi phí sinh hoạt cơ bản của người nộp thuế.
- Giảm trừ cho người phụ thuộc: Khoản chi phí cho những người mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng (như con, cha mẹ, vợ/chồng).
Công thức tính thuế TNCN:
Thuế TNCN = (Thu nhập chịu thuế – Các khoản miễn thuế – Giảm trừ gia cảnh – Giảm trừ khác) × Thuế suất.
Giảm trừ gia cảnh giúp giảm thu nhập tính thuế, từ đó giảm số thuế phải nộp hoặc thậm chí miễn thuế nếu thu nhập sau giảm trừ ≤ 0.
>> Tham khảo: Lợi ích không thể bỏ qua khi sử dụng hóa đơn điện tử.
2. Mức giảm trừ gia cảnh
Theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 (hiệu lực từ 01/07/2020 và áp dụng cho kỳ tính thuế 2020 trở đi), mức giảm trừ gia cảnh hiện hành tính đến năm 2025 là:
- Bản thân người nộp thuế: 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm).
- Mỗi người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/tháng (tương đương 52,8 triệu đồng/năm).
Ví dụ:
- Một người độc thân, không có người phụ thuộc: Giảm trừ gia cảnh = 11 triệu đồng/tháng.
- Một người có 2 người phụ thuộc: Giảm trừ gia cảnh = 11 + (2 × 4,4) = 19,8 triệu đồng/tháng.
Lưu ý: Mức giảm trừ gia cảnh có thể được điều chỉnh khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng trên 20% so với thời điểm ban hành (theo Điều 19 Luật Thuế TNCN). Tính đến tháng 9/2025, chưa có thông báo chính thức về điều chỉnh mới, nhưng người nộp thuế nên theo dõi thông tin từ Bộ Tài chính.
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
3. Đối tượng được giảm trừ gia cảnh
3.1. Người nộp thuế
- Cá nhân cư trú: Người có mặt tại Việt Nam ≥ 183 ngày/năm hoặc có nơi ở thường xuyên (đăng ký thường trú hoặc thuê nhà ≥ 183 ngày). Họ được giảm trừ 11 triệu đồng/tháng cho bản thân.
- Cá nhân không cư trú: Không được áp dụng giảm trừ gia cảnh, chỉ chịu thuế TNCN 20% trên thu nhập phát sinh tại Việt Nam.
3.2. Người phụ thuộc
Người phụ thuộc là những người mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, bao gồm:
- Con:
- Con dưới 18 tuổi (tính đến thời điểm đăng ký).
- Con trên 18 tuổi nhưng bị khuyết tật, không có khả năng lao động.
- Con đang học đại học, cao đẳng, trung cấp, hoặc học nghề (tối đa đến 22 tuổi), nhưng phải không có thu nhập hoặc thu nhập dưới 1 triệu đồng/tháng.
- Vợ/chồng: Không có khả năng lao động hoặc thu nhập dưới 1 triệu đồng/tháng.
- Cha mẹ, cha mẹ nuôi, cha mẹ vợ/chồng: Không có khả năng lao động hoặc thu nhập dưới 1 triệu đồng/tháng.
- Người khác không nơi nương tựa: Anh/chị/em ruột, ông/bà, cô/dì/chú/bác, hoặc cháu (con của anh/chị/em ruột) mà người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng, với điều kiện không có thu nhập hoặc thu nhập dưới 1 triệu đồng/tháng.
Điều kiện:
- Người phụ thuộc phải có mã số thuế (MST) khi đăng ký giảm trừ.
- Người nộp thuế phải chứng minh trách nhiệm nuôi dưỡng (qua giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, hoặc giấy tờ hợp pháp).
>> Tham khảo: Quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử.
4. Cách đăng ký giảm trừ gia cảnh
Để được giảm trừ gia cảnh, cá nhân cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đăng ký người phụ thuộc
- Nơi đăng ký: Nộp hồ sơ tại cơ quan thuế hoặc qua tổ chức chi trả thu nhập (nếu làm việc theo hợp đồng lao động ≥ 3 tháng).
- Hồ sơ (theo Thông tư 111/2013/TT-BTC):
- Tờ khai đăng ký người phụ thuộc (mẫu 20-ĐK-TCT).
- Bản sao giấy tờ chứng minh: Giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giấy xác nhận khuyết tật, hoặc giấy xác nhận đang học (đối với con trên 18 tuổi).
- Thời hạn: Đăng ký trước hoặc trong kỳ quyết toán thuế (31/03 năm sau). Nếu đăng ký muộn, có thể được tính lại khi quyết toán.
Bước 2: Nộp hồ sơ giảm trừ gia cảnh
- Qua tổ chức chi trả thu nhập:
- Nộp bản cam kết (mẫu 02/CK-TNCN) nếu thu nhập chỉ từ một nơi.
- Tổ chức chi trả sẽ áp dụng giảm trừ gia cảnh khi tính thuế TNCN hàng tháng/quý.
- Qua cơ quan thuế:
- Nếu có thu nhập từ nhiều nguồn hoặc tự kinh doanh, nộp tờ khai quyết toán thuế TNCN (mẫu 02/QTT-TNCN) kèm hồ sơ người phụ thuộc.
Bước 3: Quyết toán thuế
- Nếu thu nhập từ nhiều nguồn, cá nhân phải tự quyết toán thuế trước 31/03 năm sau qua cổng eTax (etax.gdt.gov.vn).
- Nếu tổng thu nhập tính thuế sau giảm trừ ≤ 0, cá nhân có thể yêu cầu hoàn thuế.
>> Tham khảo: Quyết toán thuế TNCN: Trách nhiệm quan trọng của người lao động và người sử dụng lao động.
5. Cách áp dụng giảm trừ gia cảnh khi tính thuế
Công thức
Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản miễn thuế – Giảm trừ gia cảnh – Giảm trừ khác (bảo hiểm, từ thiện).
Ví dụ minh họa
- Trường hợp 1: Anh A độc thân, lương 15 triệu đồng/tháng, đóng BHXH 1,5 triệu đồng/tháng.
Thu nhập tính thuế = 15 – 11 (giảm trừ bản thân) – 1,5 = 2,5 triệu đồng/tháng.
Thuế TNCN = 2,5 × 5% = 0,125 triệu đồng/tháng (bậc 1, thuế suất 5%). - Trường hợp 2: Chị B có 2 người phụ thuộc, lương 25 triệu đồng/tháng, đóng BHXH 2 triệu đồng/tháng.
Giảm trừ gia cảnh = 11 + (2 × 4,4) = 19,8 triệu đồng/tháng.
Thu nhập tính thuế = 25 – 19,8 – 2 = 3,2 triệu đồng/tháng.
Thuế TNCN = 3,2 × 5% = 0,16 triệu đồng/tháng. - Trường hợp 3: Anh C kinh doanh online, doanh thu 1 tỷ đồng/năm, chi phí hợp lệ 600 triệu đồng, có 1 người phụ thuộc.
Giảm trừ gia cảnh = 132 (bản thân) + 52,8 (1 người phụ thuộc) = 184,8 triệu đồng/năm.
Thu nhập tính thuế = 1.000 – 600 – 184,8 = 215,2 triệu đồng/năm.
Thuế TNCN (lũy tiến): 60 × 5% + 60 × 10% + 95,2 × 15% = 20,28 triệu đồng/năm.
>> Tham khảo: Thuế khoán là gì? Bản chất và đối tượng áp dụng năm 2025.
Kết Luận
Ngoài ra, quý độc giả có nhu cầu được tư vấn thêm về hóa đơn điện tử và đăng ký dùng thử phần mềm hóa đơn điện tử Einvoice, xin vui lòng liên hệ theo địa chỉ:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
Để lại một phản hồi