Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là loại thuế trực thu, áp dụng đối với thu nhập của cá nhân từ các nguồn như kinh doanh, tiền lương, đầu tư, hoặc chuyển nhượng tài sản. Đối với hộ kinh doanh cá thể (HKDCT) tại Việt Nam, thuế TNCN đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng thuế và đóng góp vào ngân sách nhà nước. HKDCT là các cá nhân hoặc nhóm cá nhân (thường là hộ gia đình) đăng ký kinh doanh dưới hình thức không thành lập pháp nhân, như cửa hàng bán lẻ, dịch vụ ăn uống, hoặc kinh doanh online. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định về thuế TNCN áp dụng cho HKDCT, dựa trên Luật Thuế TNCN số 04/2007/QH12 (sửa đổi, bổ sung qua Luật 26/2012/QH13), Luật Quản lý thuế 38/2019/QH14, và các văn bản mới nhất như Nghị định 117/2025/NĐ-CP và Nghị định 70/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ 2025).
>> Tham khảo: Quy định các khoản thu nhập chịu thuế TNCN.
1. Đối tượng chịu thuế TNCN trong kinh doanh cá thể
Theo Luật Thuế TNCN, HKDCT chịu thuế TNCN đối với thu nhập từ hoạt động kinh doanh, bao gồm:
- Doanh thu từ bán hàng hóa: Ví dụ, bán thực phẩm, quần áo, hoặc hàng tiêu dùng.
- Doanh thu từ dịch vụ: Như dịch vụ sửa chữa, vận tải, ăn uống, hoặc kinh doanh online qua sàn thương mại điện tử (TMĐT).
- Thu nhập từ sản xuất, gia công: Như sản xuất nông sản, thủ công mỹ nghệ.
Miễn thuế TNCN áp dụng cho:
- HKDCT có doanh thu dưới 100 triệu VND/năm (theo Điều 4, Nghị định 65/2013/NĐ-CP, tiếp tục áp dụng đến 2025).
- Thu nhập từ nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản không thuộc diện kinh doanh thương mại.
- Thu nhập từ hoạt động kinh doanh được miễn theo chính sách ưu đãi (ví dụ, vùng khó khăn).
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
2. Phương pháp tính thuế TNCN cho HKDCT
HKDCT có thể áp dụng một trong ba phương pháp tính thuế TNCN, tùy thuộc vào quy mô và đặc điểm kinh doanh:
2.1. Phương pháp khoán
- Áp dụng: Phổ biến nhất với HKDCT có quy mô nhỏ, không bắt buộc lập sổ sách kế toán.
- Cách tính: Thuế TNCN = Doanh thu x Tỷ lệ thuế.
- Tỷ lệ thuế (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, hiệu lực đến 2025):
- Kinh doanh hàng hóa: 0,5-1% doanh thu (ví dụ, bán lẻ thực phẩm: 0,5%).
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 1-2% (ví dụ, dịch vụ sửa chữa: 2%).
- Sản xuất, vận tải, dịch vụ khác: 1-1,5%.
- Doanh thu tính thuế: Là tổng doanh thu chưa bao gồm thuế GTGT, được xác định theo thực tế hoặc khoán bởi cơ quan thuế.
- Ví dụ: Một hộ bán thực phẩm có doanh thu 500 triệu VND/năm, áp dụng tỷ lệ 0,5%. Thuế TNCN = 500 triệu x 0,5% = 2,5 triệu VND/năm.
>> Tham khảo: Các văn bản pháp luật quan trọng cho hộ kinh doanh năm 2025.
2.2. Phương pháp kê khai
- Áp dụng: Với HKDCT có doanh thu từ 1 tỷ VND/năm trở lên (từ 01/06/2025, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP) hoặc tự nguyện áp dụng.
- Cách tính: Thuế TNCN = (Doanh thu – Chi phí hợp lệ – Thu nhập miễn thuế) x Thuế suất lũy tiến từng phần (5-35%).
- Yêu cầu: Phải lập sổ sách kế toán, xuất hóa đơn điện tử, và nộp thuế theo tháng/quý.
- Ví dụ: Hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống có doanh thu 1,2 tỷ VND, chi phí hợp lệ 800 triệu VND. Thu nhập chịu thuế = 1,2 tỷ – 800 triệu = 400 triệu VND. Thuế TNCN tính theo biểu thuế lũy tiến (giả sử thu nhập chịu thuế 300 triệu sau miễn giảm): 10% cho 120 triệu đầu, 15% cho 180 triệu tiếp theo, tổng thuế khoảng 42 triệu VND/năm.
2.3. Phương pháp khấu trừ tại nguồn
- Áp dụng: Với HKDCT cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp, tổ chức (ví dụ, dịch vụ vận tải cho công ty).
- Cách tính: Tổ chức chi trả khấu trừ 1-2% trên doanh thu trước khi thanh toán. HKDCT không phải nộp thêm nếu đã khấu trừ đủ.
>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.
3. Các quy định mới về thuế TNCN cho HKDCT
3.1. Quản lý thuế trong thương mại điện tử
Theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP (hiệu lực 01/07/2025):
- Khấu trừ qua sàn TMĐT: Các sàn TMĐT có chức năng thanh toán (như Shopee, Lazada) phải khấu trừ thuế TNCN (0,5-2%) và nộp thay cho HKDCT bán hàng qua sàn. Ví dụ, một hộ bán quần áo online có doanh thu 600 triệu VND/năm, sàn khấu trừ 0,5% = 3 triệu VND thuế TNCN.
- Sử dụng số định danh cá nhân: HKDCT phải cung cấp số CCCD (12 số) hoặc mã số thuế để đăng ký trên sàn TMĐT. Từ 01/07/2025, CCCD thay thế mã số thuế cho cá nhân (theo Thông tư 86/2024/TT-BTC).
- Hàng nhập khẩu giá trị thấp: Hàng dưới 1 triệu VND nhập qua TMĐT không còn miễn thuế TNCN từ 01/08/2025, ảnh hưởng đến các hộ kinh doanh nhập hàng nhỏ lẻ.
>> Tham khảo: Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?
3.2. Hóa đơn điện tử
- Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (hiệu lực 01/06/2025), HKDCT có doanh thu từ 1 tỷ VND/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, ghi rõ thuế TNCN và GTGT (nếu áp dụng).
- Hộ doanh thu dưới 1 tỷ có thể tự nguyện dùng hóa đơn điện tử để minh bạch hóa kê khai.
3.3. Giảm thuế hỗ trợ
- Theo Nghị định 174/2025/NĐ-CP (hiệu lực 01/07/2025), HKDCT áp dụng phương pháp khoán được giảm 20% tỷ lệ thuế TNCN đến 31/12/2026 để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
- Ví dụ: Hộ kinh doanh dịch vụ sửa chữa, tỷ lệ thuế 2%, giảm 20% còn 1,6%. Với doanh thu 400 triệu VND, thuế TNCN = 400 triệu x 1,6% = 6,4 triệu VND/năm.
3.4. Cưỡng chế thuế
-
Theo Nghị định 125/2025/NĐ-CP, từ 01/07/2025, HKDCT nợ thuế TNCN quá hạn có thể bị cưỡng chế, như tạm hoãn xuất cảnh hoặc phong tỏa tài khoản.
>> Tham khảo: Hóa đơn VAT.
Kết luận
Ngoài ra, quý độc giả có nhu cầu được tư vấn thêm về hóa đơn điện tử và đăng ký dùng thử phần mềm hóa đơn điện tử Einvoice, xin vui lòng liên hệ theo địa chỉ:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
Để lại một phản hồi